ถ้าทำ 5ส ไม่ได้ ก็ปรับปรุงไม่ได้ | Dr. Lean - หมอลีน Executive

ท่านที่ทำงานสายโรงงาน คงจะเคยได้ยินประโยคนี้ว่า “ถ้าทำ 5ส ไม่ได้ก็ทำการปรับปรุงไม่ได้” คลิปนี้บอลจะมาขยายความว่าเพราะอะไร

พอพูดถึงการปรับปรุงโรงงานก็จะมีเครื่องมือต่างๆมากมายที่ใช้กัน เช่น 5ส Kaizen lean กำจัดความสูญเปล่า การทำ SXS project รวมไปถึง QCC

แต่ไม่ว่าจะเป็นตำราการปรับปรุงเล่มไหนๆ consultant คนไหนๆ อาจารย์คนไหนๆ หรือ ผู้จัดการฝ่ายผลิตและ ผู้จัดการโรงงานคนไหนๆ ก็จะบอกว่า เริ่มต้นที่ 5S หรือ Worksite control แปลว่า การควบคุมพื้นที่ปฏิบัติงาน เพื่อให้สามารถคงสภาพมาตรฐานได้ เป็นการสร้าง stability หรือ ควบคุมสภาพมาตรฐานให้ได้นั่นเอง

ส่วนการปรับปรุง คือ การปรับสภาพมาตรฐานดีขึ้น เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีขึ้น

พูดแบบนี้อาจจะไม่เห็นภาพลองดูสถานการณ์นี้ค่ะ

สถานการณ์ที่ 1 คือ สมมุติว่าปกติ target อยู่เท่านี้ ปัจจุบันก็สามารถทำงานได้ตาม target เท่านี้ แต่อยู่มาวันนึง

เส้นกราฟผลการทำงานปัจจุบันหัวทิ่มลงมา ถามว่าสถานการณ์แบบนี้ต้องการการปรับปรุงหรือไม่?

คำตอบคือ ไม่ เพราะการปรับปรุงคือการทำให้ดีขึ้น แต่สถานการณ์นี้ คือ ก่อนหน้านี้มันเคยดี แต่วันที่เกิดเหตุมันมีบางอย่างเปลี่ยนแปลง บางอย่างในที่นี้ คือ 4M1E ประกอบไปด้วย Man, Machine, material, method, และ Environment ตัวอย่างเช่น วันนั้นมีการเปลี่ยนตัวพนักงาน เป็นพนักงานใหม่มาทำงานแทน ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้กราฟหัวทิ่มลง เพราะ Man มีการเปลี่ยนแปลง

สถานการณ์ที่ 2 คือ สมมุติว่าปกติ target อยู่เท่านี้ ปัจจุบันก็สามารถทำงานได้ตาม target เท่านี้ แต่อยู่มาวันนึงมีการปรับ target ให้สูงขึ้น ทำให้การทำงานแบบสภาพเดิมในปัจจุบันไม่สามารถทำให้บรรลุ target ใหม่ได้ ถามว่าสถานการณ์แบบนี้ต้องการการปรับปรุงหรือไม่?

คำตอบคือใช่ โดยทำการปรับปรุงหรือไคเซนต์จากมาตรฐานเดิม แล้วนำไปสู่วิธีการทำงานใหม่เป็นมาตรฐานใหม่

ประเด็นสำคัญของ 5ส ในที่นี้คือการรักษาสภาพเดิมของมาตรฐานปัจจุบัน เพราะถ้าไม่สามารถรักษาสภาพเดิมได้ ก็แสดงว่าควบคุมปัจจัย (Factors) ไม่ได้ การที่ควบคุมปัจจัยไม่ได้ ก็ควบคุมผลลัพธ์ไม่ได้ และปรับปรุงก็ไม่ได้เช่นกัน เพราะไม่รู้ว่าเมื่อปรับปรุงไปแล้วได้ผลหรือไม่ได้ผลนั้นมาจากสาเหตุอะไร

การทำ 5ส คือสร้างมาตรฐานการทำงานขั้นพื้นฐาน และคงสภาพมาตรฐานไว้ได้ เพื่อควบคุมไม่ให้ปัจจัยต่างๆ เปลี่ยนแปลงไป แล้วส่งผลให้ผลลัพธ์เปลี่ยนแปลงไป ดังนั้น จัดการควบคุมมันซะ!

Stability before improvement ถ้าทำ 5ส ไม่ได้ ก็ปรับปรุงไม่ได้

ติดตามได้ในคลิปค่ะ https://youtu.be/SMmAZ3jAjoc

ด้วยรัก

Dr. Lean - หมอลีน